Μέλη του προγράμματος:
| Ακαδημαϊκός Σύμβουλος: Δρ Χαραλαμπία Μπολέτη, Κύρια Ερευνήτρια Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ | Mεταδιδακτορικός συνεργάτης: Δρ Πετρίνα Κουμαριανού, Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ |
| Aναπληρωτής Ακαδημαϊκός Σύμβουλος: Καθ. Προκόπης Μαγιάτης, Φαρμακευτική Σχολή ΕΚΠΑ | Yποψήφια διδάκτωρ: Κατερίνα Παπακωνσταντίνου, Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ και Φαρμακευτική Σχολή ΕΚΠΑ. |
Εισαγωγικά σχόλια
Η κατανάλωση ελαιόλαδου έχει συσχετιστεί με την πρόληψη πολλών τύπων καρκίνων όπως
του παχέος εντέρου, του μαστού και του δέρματος. Ποικίλοι μηχανισμοί αντικαρκινικής
δράσης του παρθένου ελαιόλαδου έχουν προσδιοριστεί και κυρίως έχουν αποδοθεί στην
περιεκτικότητά του σε συγκεκριμένες φαινολικές ενώσεις όπως η υδροξυτυροσόλη και η
τυροσόλη, καθώς και τα σεκοϊριδοειδή παράγωγά τους, το άγλυκο της ελευρωπαΐνης, το
άγλυκο του λιγκστροσίδη, η ελαιασίνη και η ελαιοκανθάλη. Ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει
ότι κάποιες από αυτές τις ενώσεις μπορούν να εμποδίσουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό
και να επάγουν απόπτωση σε καρκινικά κύτταρα, ενώ οι περισσότερες μελέτες που έχουν
πραγματοποιηθεί σε ζώα έχουν επιβεβαιώσει την ικανότητα συγκεκριμένων πολυφαινολών
του ελαιόλαδου να αναστέλλουν την καρκινογένεση είτε σε αρχικά στάδια, είτε και σε
μετέπειτα φάσεις εξέλιξης. Πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνολογία μελέτης των πολυφαινολών
του ελαιολάδου έχουν οδηγήσει στον προσδιορισμό τύπων ελαιόλαδου από διαφορετικές
ποικιλίες ελληνικής ελιάς που εμπεριέχουν υψηλά επίπεδα ευεργετικών για την υγεία
πολυφαινολών, καθώς και στην απομόνωση και στον χαρακτηρισμό νέων πολυφαινολών.
Λαμβάνοντας υπόψιν την επιτακτική ανάγκη για την εύρεση νέων αντικαρκινικών
χημειοπροφυλακτικών παραγόντων, η πρόταση αυτή προτείνει την πραγματοποίηση
καινοτόμου προκλινικής μελέτης που θα διερευνήσει τις ευεργετικές αντικαρκινικές ιδιότητες και μηχανισμούς δράσης των πολυφαινολών του ελληνικού ελαιόλαδου και μεταβολιτών τους.
ΣΤΟΧΟΙ
Σε πρώτη φάση η έρευνα αυτή εστιάζεται στον συγκριτικό έλεγχο της αντιπολλαπλασιαστικής/κυτταροτοξικής δράσης έξι πολυφαινολών δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην δυνητική συνεργιστική/ενισχυτική δράση τους που παραμένει άγνωστη μέχρι σήμερα. Ο έλεγχος γίνεται σε ανθρώπινες καρκινικές κυτταρικές σειρές από διαφορετικούς τύπους καρκίνων. Παράλληλα γίνεται έλεγχος της κυτταροτοξικής δράσης των ουσιών και σε μη καρκινικά κύτταρα προσδιορίζοντας εκλεκτική ή μη δράση στα καρκινικά κύτταρα. Στις μελέτες αυτές λαμβάνονται υπόψιν οι συνθήκες συγκέντρωσης οξυγόνου (O2) στους σωματικούς ιστούς και τους καρκινικούς όγκους, όπου η συγκέντρωση του O2 είναι χαμηλότερη της ατμοσφαιρικής (συνθήκες υποξίας) επιδρώντας αντίστοιχα στον βιοενεργητικό μεταβολισμό και στην ευαισθησία/απόκριση των καρκίνων στους αντικαρκινικούς παράγοντες.
Σε δεύτερη φάση, θα γίνει διερεύνηση και θα προσδιοριστούν μηχανισμοί δράσης συγκεκριμένων πολυφαινολών του ελαιόλαδου σε κυτταρικό επίπεδο, εφαρμόζοντας ποικίλες βιοχημικές τεχνικές και μεθοδολογίες κυτταρικής βιολογίας σε συνδυασμό με πολυπαραμετρική φωτονική μικροσκοπία.
ΠΡΟΣΔΟΚΌΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Η προτεινόμενη in vitro μελέτη της αντιπολλαπλασιαστικής/κυτταροτοξικής δράσης πολυφαινολών του ελαιόλαδου σε ανθρώπινης προέλευσης καρκινικές κυτταρικές σειρές, θα παράγει μεγάλης αξίας νέα γνώση σχετικά με τις αντικαρκινικές ιδιότητες των πολυφαινολών του ελληνικού παρθένου ελαιόλαδου και θα αποτελέσει απαραίτητη προεργασία για να ακολουθήσει in vivo μελέτη μεμονομένων πολυφαινολών και εκχυλισμάτων ελαιολάδου εμπλουτισμένων σε δραστικές πολυφαινόλες σε ζωικά καρκινικά πειραματικά πρότυπα. Είναι σαφές πως η υλοποίηση αυτού του ερευνητικού προγράμματος θα αποτελέσει τη βάση για την έναρξη μιας μεγαλύτερης κλίμακας κλινικής μελέτης για τον ευεργετικό ρόλο της κατανάλωσης ελαιόλαδου πλούσιου σε πολυφαινόλες από καρκινοπαθείς, η οποία θα οδηγήσει σε άνοδο της οικονομικής αξίας του ελληνικού ελαιόλαδου με υγειοπροστατευτικές ιδιότητες, ενός από τα πιο σημαντικά ελληνικά γεωργικά προϊόντα.
