“Δεν υπάρχει κατηγορία της επιστήμης που να μπορεί να ονομαστεί “εφαρμοσμένη επιστήμη”. Υπάρχει η Επιστήμη και οι εφαρμογές της Επιστήμης, συνδεδεμένες όπως ο καρπός με το δένδρο που καρποφορεί.”
~ Louis Pasteur
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ (ΕΙΠ) λειτουργεί προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος με σκοπό την προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και την υποστήριξη της Δημόσιας Υγείας.
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ (ΕΙΠ), έτος ίδρυσης 1919, είναι το πρώτο Ινστιτούτο Βιοϊατρικής Έρευνας και Δημόσιας Υγείας που ιδρύθηκε στην Ελλάδα.
Σήμερα, 100 χρόνια από την Ίδρυσή του, το ΕΙΠ είναι ένα Ερευνητικό Ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, που εποπτεύεται από τα Υπουργεία Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Υγείας. Η λειτουργία του ΕIΠ διέπεται από τις διατάξεις τόσο του ελληνικού νόμου για τα Ερευνητικά Κέντρα όσο και από Διμερή Σύμβαση της Ελληνικής Κυβέρνησης (ν. 4528/2018) με το Institut Pasteur της Γαλλίας.
Ένα μοναδικό χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί το ΕΙΠ ως προς τα άλλα εθνικά ερευνητικά κέντρα, είναι ότι η έρευνα που διεξάγεται στα εργαστήριά του, κυρίως στα λοιμώδη νοσήματα και οι υπηρεσίες στη Δημόσια Υγεία είναι στενά συνδεδεμένες. Σημαντική είναι επίσης η ενεργή συμμετοχή του στο διεθνές δίκτυο των 33 Ινστιτούτων Παστέρ που σκοπό έχουν τον αγώνα έναντι των μολυσματικών νοσημάτων.
Οσον αφορά τα μολυσματικά νοσήματα, η έρευνα στο ΕΙΠ εστιάζεται σήμερα στη μελέτη επιλεγμένων παθογόνων με μεγάλες κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Μερικά από αυτά είναι ο ιός της ηπατίτιδας C (HCV) φλαβιοί όπως αυτός του Δάγγειου πυρετού (Dengue virus) και ο ιός του Δυτικού Νείλου (West Nile virus), παρασιτικά πρωτόζωα του γένους Leishmania και παθογόνα βακτήρια όπως gram-θετικά εντεροβακτήρια και non-fermentive βακίλλοι, ο βακιλος της γονόρροιας (Neisseria gonorrhoeae) και το Ελικοβακτηρίδιο του Πυλωρού (Helicobacter pylori).
Στον τομέα της ανοσολογίας η έρευνα έχει ως σκοπό την καλύτερη κατανόηση βασικών μηχανισμών της φυσικής και επίκτητης ανοσίας καθώς και παθογενειών που αναπτύσσονται μέσω του ανοσολογικού συστήματος (π.χ αυτοάνοσα νοσήματα). Οι έρευνες αυτές έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια σε ανάπτυξη ανοσοδιαγνωστικών και θεραπευτικών παραγόντων έναντι του καρκίνου και αυτοάνοσων νοσημάτων, καθώς και στη δημιουργία διαγονιδιακώνποντικών προτύπων ανθρώπινων ασθενειών
Στον τομέα της νευροβιολογίας εργαστήρια του ΕΙΠ εστιάζονται στη μελέτη νευρομυϊκών λειτουργιών και νευροανοσολογικών αλληλεπιδράσεων, στη λειτουργία και την κατευθυνόμενη διαφοροποίηση των βλαστικών κυττάρων, τη διαδικασία του νευροεκφυλισμού και της νευροπροστασίας καθώς και σε μελέτες που αφορούν στην επιδιόρθωση του νευρικού συστήματος.
Τα πέντε Εθνικά Κέντρα Αναφοράς Λοιμώξεων του ΕΙΠ:
Aναγνωρισμένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας
- Εθνικό Εργαστήριο Γρίπης Νοτίου Ελλάδος
- Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Εντεροϊών / Πολιοϊών
- Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Ιλαράς / Ερυθράς
αποτελούν συνδετικό κρίκο της βασικής Έρευνας με τη Δημόσια Υγεία
Το ΕΙΠ διαθέτει επίσης ένα εξαιρετικά οργανωμένο Διαγνωστικό τμήμα εξειδικευμένο στη γρήγορη διάγνωση νόσων που οφείλονται σε βακτήρια, ιούς και ευκαρυωτικά παράσιτα. Η ιδιαιτερότητα του ΕΙΠ έγκειται στο ότι, ο τομέας της Δημόσιας Υγείας με τα Κέντρα Αναφοράς Λοιμώξεων και το Διαγνωστικό τμήμα αλληλεπιδρούν με τον τομέα της Έρευνας με τέτοιο τρόπο ώστε, ο πρώτος να εμπλουτίζεται με τα πλέον σύγχρονα δεδομένα της διάγνωσης της επιδημιολογίας και των θεραπειών και ο δεύτερος να φέρνει πιο κοντά την έρευνα στην κλινική εφαρμογή ενισχύοντας έτσι τη μεταφραστική έρευνα.
Η Μονάδα Παραγωγής Εμβολίων και το σύγχρονο Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου συνεισφέρουν επίσης στη Δημόσια Υγεία παρέχοντας εμβόλια στο Δημόσιο τομέα και πραγματοποιώντας ελέγχους εμβολίων και άλλων βιολογικών προϊόντων δια μέσου του Εθνικού Υπουργείου Υγείας και του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ).
Άρρηκτα όμως συνδεδεμένες με την Έρευνα και τη Δημόσια Υγεία είναι οι Ερευνητικές Τεχνολογικές Υποδομές που απαρτίζονται από
- το Τμήμα Ζωικών Προτύπων Βιοϊατρικής Έρευνας,
- τη Μονάδα Διαγένεσης ,
- τη Μονάδα Βιοαπεικόνισης και Κυτταρομετρίας Ροής,
- τη Μονάδα Βλαστικών Κυττάρων & Τεχνολογίας Κυτταρικού Επαναπρογραμματισμού,
- τη Μονάδα Γενομικών Αναλύσεων & Ανάπτυξης Βιοπληροφορικών Εφαρμογών,
- τη Μονάδα Βιοτεχνολογικών Εφαρμογών Βιοϊατρικού Ενδιαφέροντος και
- τη Μονάδα Υψηλής Βιοαασφάλειας ΒSL3.
To έργο τους συνεισφέρει ουσιαστικά στην ανταγωνιστική μεταφραστική και βασική έρευνα που διεξάγεται στα εργαστήριά του, ενώ παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες και σε τρίτους.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Λειτουργίας του ΕΙΠ αποτελεί στόχο του και η ανάπτυξη ιδίας δραστηριότητας ή σε σύμπραξη με άλλους ερευνητικούς ή τεχνολογικους φορείς ή επιχειρήσεις για την εμπορική ή εταιρική εκμετάλευση δικαωμάτων της διανοητικής ιδιοκτησίας και τεχνογνωσίας που προέρχεται από ερευνητικά του αποτελέσματα. Έτσι, τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός πατεντών και προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης από ερευνητές του ΕΙΠ σε συνεργασία με τη φαρμακοβιομηχανία για αξιοποίηση ιδίων προϊόντων έρευνας. Επιπλέον, διαγνωστικά προϊόντα έρευνας χρησιμοποιούνται ήδη στο τμήμα Διάγνωσης του ΕΙΠ, ενώ για κάποια από αυτά το ΕΙΠ